Vesturnílarveiran (e. West Nile Virus) telst til sama hóps veira og þær sem valda beinbrunasótt og gulusótt. Um er að ræða RNA-veirur sem berast á milli hýsla með skordýrum. Vesturnílarveiran greindist fyrst árið 1937 í Úganda og er í dag nokkuð algeng í mönnum, fuglum og öðrum hryggdýrum í Afríku, Vestur-Asíu og í Miðausturlöndum. Hún er einnig þekkt í suðurhluta Evrópu.

Vesturnílarveiran berst í fólk ef það er bitið af sýktum moskítóflugum (aðallega af tegundinni Culex pipiens). Moskítóflugurnar sýkjast þegar þær sjúga blóð úr sýktum fuglum. Margar fuglategundir hafa greinst sem millihýslar fyrir veiruna en í New York er talið að gráspör (e. house sparrow), algengur spörfugl í görðum borgarbúa, sé helsti millihýsillinn. Veirunni fjölgar í þessum fuglum í um fimm daga eða lengur þannig að ef þeir eru bitnir af moskítóflugum á þeim tíma sýkjast þær. Ef sýktar flugur bíta síðan og sjúga blóð úr fólki eða dýrum sprautast veiran í blóðrás fórnarlambsins. Meðgöngutími sjúkdóms, það er sá tími líður frá því að maður fær veiruna í sig þar til sjúkdómseinkenni koma fram, eru 2-17 dagar.




Um 80% þeirra sem smitast af vesturnílarveirunni fá engin einkenni sýkingar. Langflestir þeirra sem veikjast fá svokallaða vesturnílarhitasótt. Einkenni hennar eru hiti, höfuðverkur, slen, beinverkir og í sumum tilfellum húðútbrot á búknum ásamt bólgnum eitlum. Hitasóttin getur varað allt frá fáeinum dögum til nokkurra vikna.

Áætlað er að einn af hverjum 150 einstaklingum sem smitast (eða innan við 1%) fái vesturnílarveiki sem er mun skæðari en hitasóttin. Einkenni vesturnílarveiki koma fram á taugakerfinu sem heilabólga, heilahimnubólga eða mænuveiki. Þessu fylgja höfuðverkur, stífur háls, ógleði og uppköst, hár hiti og lömun.

Rétt er að geta þess að vesturnílarhitasótt þróast ekki yfir í skæðu veikina heldur veikjast einstaklingar annað hvort af hitasóttinni eða skæðara afbrigðinu, vesturnílarveikinni.



Fólk á öllum aldri getur orðið alvarlega veikt af vesturnílarveirunni. Einstaklingar sem komnir eru yfir fimmtugt og í sumum tilfellum einstaklingar með ónæmisbælingu (til dæmis þeir sem hafa farið í líffæraígræðslu) eru þó í mestri hættu á að veikjast alvarlega af völdum vesturnílarveirunnar.

Eins og áður sagði er það aðeins lítill hluti smitaðra sem fær einhver einkenni. Ekki er þó hægt að vita fyrirfram hvort viðkomandi er í þeim hópi eða ekki. Fái sýktur einstaklingur einkenni vara þau oftast í nokkra daga, þótt í sumum tilfellum, jafnvel hjá hraustu fólki, geti þau varað í nokkrar vikur. Einkenni skæðrar sýkingar geta varað í nokkrar vikur og áhrif á taugakerfið geta verið varanleg.

Líkt og með aðrar veirusýkingar er lítið hægt að gera við smiti af vesturnílarveirunni annað en að bíða eftir að ónæmiskerfið vinni bug á sýkingunni. Að sjálfsögðu má lina ýmis einkenni, eins og höfuðverk og beinverki, með verkjalyfjum en engin lyf eru til sem lækna sjúkdóminn sjálfan.

Besta vörnin gegn sýkingunni er að gera ráðstafanir til að draga úr hættu á moskítóflugubiti. Gæta þess að vera ekki úti með bera útlimi, nota flugnafæluefni, hafa flugnanet í gluggum og þurrka upp vatn þar sem moskítóflugur tímgast.

Ekki er vitað til þess að vesturnílarveiran hafi borist til Íslands.

Ekki enn... fyrr en verkfræðicoolistar í HI lögðu land undir fót og Afríka varð fyrir valinu ;).